Переводческая работа: Белла Ахмадулина «Воспоминание о Грузии»

Հիշողություն Վրաստանի մասին

Вероятно, у каждого человека есть на земле тайное и любимое пространство, которое он редко навещает, но помнит всегда и часто видит во сне. Человек живет дома, на родине, там, где ему следует жить; занимается своим делом, устает, и ночью, перед тем, как заснуть, улыбается в темноте и думает: «Сейчас это невозможно, но когда-нибудь я снова поеду туда…»

Так я думаю о Грузии, и по ночам мне снится грузинская речь. Мне кажется, никто не живет в такой близости пения, как грузины. Между весельем и пением, печалью и пением, любовью и пением вовсе нет промежутка. Если грузин не поет сейчас, то только потому, что собирается петь через минуту.

Однажды осенью в Кахетии мы сбились с дороги и спросили у старого крестьянина, куда идти. Он показал на свой дом и строго сказал: «Сюда». Мы вошли во двор, где уже сушилась чурчхела, а на ветках айвы куры вскрикивали во сне. Здесь же, под темным небом, хозяйка и две ее дочери ловко накрыли стол.

Сбор винограда только начинался, но квеври – остроконечные, зарытые в землю кувшины – уже были полны юного, еще не перебродившего вина, которое пьется легко, а хмелит тяжело. Мы едва успели его отведать, а уже все пели за столом во много голосов, и каждый голос знал свое место, держался нужной высоты. В этом пении не было беспорядка, строгая, неведомая мне дисциплина управляла его многоголосьем.

Мне показалось, что долгожданная тайна языка наконец открылась мне, и я поняла прекрасный смысл этой песни: в ней была доброта, много любви, немного печали, нежная благодарность земле, воспоминание и надежда, а также все остальное, что может быть нужно человеку в такую счастливую и лунную ночь.

Հավանաբար, ամեն մարդ ունի իր գաղտնի ու սիրելի տարածքը երկրի վրա, ուր նա հազվադեպ է այցելում, բայց միշտ հիշում է, և հաճախ տեսնում երազում: Մարդը ապրում է տանը, հայրենիքում, այնտեղ, որտեղ պետք է ապրի: Զբաղվում է իր գործով, հոգնում է, և գիշերը քնելուց առաջ ժպտում մթության մեջ և մտածում. <<Հիմա դա հնարավոր չէ, բայց մի օր ես նորից կգնամ այնտեղ>>

Այդպես ես մտածում եմ Վրաստանի մասին, և գիշերները երազում տեսնում եմ վրացական խոսքը: Ինձ թվում է, ոչ ոք այդքան երգին մոտ չի ապրում, ինչքան Վրացիները: Ուրախության և երգի, տխրության և երգի, սիրո և երգի միջև չկա դադար: Եթե Վրացին հիմա չի երգում, միայն, որովհետև պատրաստվում է երգել մեկ րոպեից:  

Մի անգամ աշնանը Կախետիայում մենք կորցրեցինք ճանապարհից և հարցրեցինք ծեր գյուղացուց ուր պետք է գնալ: Նա ցույց տվեց ճանապարհը դեպի իր տուն և խստորեն ասաց. <<Այստեղ>>: Մենք բակ մտանք, որտեղ արդեն չորանում էր չուրչելան, իսկ սերկևիլի ճյուղերին հավերը քնի մեջ կչկչում էին: Այստեղ էլ մութ երկնքի տակ, տան տիրուհին իր երկու աղջիկների հետ արագ սեղան գցեցին:

Խաղողի հավաքը նոր սկսվել էր, բայց հողի մեջ թաղված կարասները լիքն էին երիտասարդհասունացած գինով, որը հեշտ է խմելը, բայց դժվար տանելը: Մենք հազիվ հասցրեցինք համտեսել այն, իսկ նրանք  արդեն սեղանի շուրջ երգում էին տարբեր ձայներով, և ամեն ձայն գիտեր իր տեղը, և մնում էր ճիշտ բարձրության վրա: Այդ երգում չկար անկանոնություն, խիստ, իմ համար չտեսնված կարգապահությունը ղեկավարում էր այն բազմաձայնությամբ: 

Ինձ թվաց, որ վերջապես լեզվի երկար սպասված գաղտնիքը, բացվեց ինձ համար, և ես հասկացա այդ երգի հիանալի իմաստը: Նրանում կար բարություն, շատ սեր, մի քիչ տխրություն, նուրբ երախտագիտությունը հողի հանդեպ, հիշողություն և հույս, ինչպես նաև մնացած բաները, որոնք կարող են պետք գալ մարդուն, այդ երջանիկ և լուսնային գիշերը: