ԱԺ
Մարտի 6-ին, «Բաց դռներ» ծրագրի շրջանակում, Ավագ դպրոցի 11-րդ դասարանցիներով այցելեցինք ՀՀ Ազգային Ժողով: Մասնակցեցինք ԱԺ հերթական նիստին, որտեղ քննարկվեցին դեկտեմբերի 9-ի արտահերթ ընտրությունները։ Նիստը այդքան էլ հետաքրքիր չանցավ, քանի որ ոչ՛ բանավեճեր եղան, ոչ՛ կռիվներ։ Մեզ ասացին, որպեսզի ևս մեկ անգամ այցելենք և մասնակցենք ավելի թեժ և ավելի հետաքրքրիր նիստի։ Ամենաշատը մեզ տպավորեց Ալեն Սիմոնյանը։ Մեզ իր աշխատասենյակ հրավիրեց, կոնֆետներ հյուրասիրեց և ջերմ զրուցեցինք։ Ալեն Սիմոնյանի հետ ահագին զրուցելուց հետո շարժվեցինք դեպի ՀՀ ԱԺ տարածքային կառավարման, տեղական ինքնակառավարման, գյուղատնտեսության և բնապահպանության հարցերի մշտական հանձնաժողովի նախագահ Վարազդատ Կարապետյանի աշխատասենյակ: Իր հետ նույնպես ջերմ զրույց ունեցանք։ Վարազդատ Կարապետյանը ներկայացրեց խորհրդարանի կառուցվածքը, պատմեց մշտական հանձնաժողովների գործունեության մասին և այլն։ Վարազդատ Կարապետյանը մեր բոլոր հարցերին պատասխանում էր, նրան լսելը ուղղակի հաճելի էր։ ԱԺ-ը իր ամեն ինչով, իր գեղեցկությամբ շատ յուրահատուկ տեղ էր, և ես հույս ունեմ, որ էլի ու էլի կայցելեմ այնտեղ։
Մարդը
Մարդը կենդանական աշխարհի բարձրագույն ներկայացուցիչն է։ Մարդու էվոլյուցիայի ընհանուր պատկերը բավականաչափ բարդ է և մինչև վերւ պարզաբանված չէ։
Մարդն իր բնույթով աստվածային էակ է: Մարդու ծնունդն իսկապես առեղծվածային հրաշք է: «Մարդ» հասկացության մեջ շատ խոր իմաստ կա, նրա նշանակությունը կարելի է դիտարկել տարբեր կողմերից: Կենսաբանության տեսանկյունից այն ընդամենը մոլորակի վրա եղած կենդանանիների տեսակներից մեկն է: Ըստ սոցիոլոգիայի՝ մարդն ավելին է, նա իր ժամանակի մշակույթի և դաստիարակության արգասիքն է: Հոգեբանության մեջ այն միայն իրեն հատուկ որակների, ընդունակությունների, տաղանդի, հույզերի և ցանկությունների կրողն է: Ամեն մարդ անհատ է, և մենք պետք է սովորենք գնահատել միմյանց: Իսկ ահա էթիկայի տեսանկյունից՝ մարդ կոչվելու իրավունքին դեռևս պետք է արժանանալ: Ի տարբերություն կենդանիների՝ մարդուն տրված են մտածելու, իր ուժերը վերահսկելու, կենսակերպ ընտրելու կարողություններ: Եվ հենց այս ինքնուրույն ընտրություն կատարելու հնարավորությունն էլ տարբերակում է մարդուն մնացած կենդանի օրգանիզմներից:
Մենք՝ մարդ արարածներս, ինքներս ենք ստեղծում մեր իդեալները, ձևավորում մեր անձը: Ինքնակամ ընտրում ենք ինչպիսին լինել՝ բաց և անմիջական կամ անբարեհամբույր ու անմարդկային, մեր նպատակներին հասնել ազնիվ ու արդար ճանապարհով կամ «քայլել դիակների վրայով»: Եվ մենք պատասխանատվություն ենք կրում մեր կատարած քայլերի, արարքների համար: Բացի այդ մարդուն հատուկ են իր ողջ կյանքի ընթացքում զարգանալու, սովորելու, կատարելագործվելու և իր փորձը հետագա սերունդներին փոխանցելու յուրահատուկ կարողությունը: Ինչպիսի՞ն պիտի լինի մարդը , որպեսզի արդարացնի իր հպարտ կոչումը: Արդյոք պիտի՞ ամեն ինչում հասնի առավելության, «դառնա աշխարհի տիրակալը»: Կամ դրա համար նա պետք է դրսևորի իր ամենալավ որակները՝ խղճահարության կարողությունը, միասնության ձգտումը, ազնվության, խաղաղ կյանքին, ուրիշներին օգնելու ցանկությունը: Ես կարծում եմ, որ մարդը պետք է ձգտի հաջողության, հասնի բարձրագույն արժեքներին, միայն չմոռանա, որ իր շուրջը նույնպես կենդանի մարդիկ կան՝ ոմանց հարազատները և բարեկամները՝ իրենց ցանկություններով ու պահանջմունքներով: Ինձ թվում է՝ մարդը պիտի ապրի մի պարզ սկզբունքով. ինքդ ապրիր և մի՛ խանգարիր մյուսներին ապրել: Չէ՞ որ իզուր չէ ժողովրդական ասացվածքում ասվում. «Ուրիշի անհաջողության վրա երջանկություն չես կառուցի»:
1. Միասնական դաս-քննարկում /Դեկտեմբերի 5/՝
-Նախընտրական ուսումնասիրություններ.
Առաջադրանք.
-Քննարկման արդյունքները լուսաբանել բլոգում.
Ընկեր Վարդանի հետ քննարկել ենք Նախընտրական փուլը ու փորձել ենք հասկանալ, թե ինչպե՞ս պետք է կազմակերպվեն ընտրությունները` ըստ սահամադրության։ Նախագահի, վարչապետի ու խորհրդարանի դերն ու նշանակությունը։ Փորձել ենք հասկանալ, կա՞ արդյոք Սահմանադրության խաղտում, թե ոչ, եթե կա ապա ի՞նչ մասով կամ ինչո՞ւ։ Քննարկել ենք, թե ի՞նչ հեռանկարներ ունենք կապված ներկայիս իշխանությունների հետ, արդյոք ո՞ր քաղաքական ուժին ենք տեսնում խորհրդարնում։
1. Միասնական դաս-քննարկում /Դեկտեմբերի 5/՝
-Նախընտրական ուսումնասիրություններ.
Առաջադրանք.
-Քննարկման արդյունքները լուսաբանել բլոգում.
-Նախընտրական ուսումնասիրություններ.
Առաջադրանք.
-Քննարկման արդյունքները լուսաբանել բլոգում.
Ընկեր Վարդանի հետ քննարկել ենք Նախընտրական փուլը ու փորձել ենք հասկանալ, թե ինչպե՞ս պետք է կազմակերպվեն ընտրությունները` ըստ սահամադրության։ Նախագահի, վարչապետի ու խորհրդարանի դերն ու նշանակությունը։ Փորձել ենք հասկանալ, կա՞ արդյոք Սահմանադրության խաղտում, թե ոչ, եթե կա ապա ի՞նչ մասով կամ ինչո՞ւ։ Քննարկել ենք, թե ի՞նչ հեռանկարներ ունենք կապված ներկայիս իշխանությունների հետ, արդյոք ո՞ր քաղաքական ուժին ենք տեսնում խորհրդարնում։
Դաս-քննարկում- Իշխանության տարանջատումը՝ Գործադիր իշխանություն.
ՀՀ Սահմանադրություն- Կառավարություն /Գլուխ 6/Առաջադրանք.
–Քննարկման արդյունքները լուսաբանել բլոգում.
Այս դասին քննարկել ենք օրենսդիր, գործադիր և դատական մարմինները։ Փորձել ենք հասկանալ ինչքանո՞վ են ակդ երեք մարմինները կապված իրար ու ինչո՞վ են առանձնանում։ Օրենսդիր և գործադիր մարմինները իրար շատ կապված են, սակայն դատական համակարգը լրիվ անկախ է։ Օերնսդիր իշխանությունը խորհրդարանն է, այն մարմինը` որը մշակում է օրենքները, գրում օրենսգրքերը։ Գործադիր իշխանությունը կառավարությունն է, որը օգնում է, որպեսզի օրենքները իրացվեն հասարակության շրջանում ու որպեսզի մարդիկ իմանան օրենքներն ու չխաղտեն։ Օրենքները խաղտելու դեպքում արդեն գործում է դատական համակարգը, որը լրիվ անկախ է մնացածից։ Ներկայիս գործադիր իշխանությունը ընտրվում է վարչապետի կողմից, որին ընտրում է խորհրդարանը։
Պետության կառուցակարգը
Առաջադրանք 1. Ներկայացրե՛ք պետության ներքին և արտաքին գործառույթները /գրավոր/
Պետության ներքին գործառույթները կենսագործվում են հասարակության ներքին կյանքում: Դրանք լուծում են տնտեսական, սոցիալական, քաղաքական, իրավական կազմակերպչական, կրթական, մշակութային-դաստիարակչական խնդիրները: Պետության ներքին գործառույթներում կարևոր տեղ ունեն նաև առողջապահության, ազգագրական, էկոլոգիական և զանազան այլ խնդիրների կարգավորումը, բնության տարերային աղետների հետևանքները վերացնելու ժամանակ բնակչության օգնության կազմակերպումը և այլն։
Պետության արտաքին գործառույթը վերաբերում է նրա միջազգային գործունեությանը, մյուս պետությունների ու ժողովուրդների հետ փոխհարաբերություններին: Պետական իշխանությունը պատասխանատու է այլ երկրների հետտնտեսական, տեխնիկական, մշակութային, սոցիալական և այլ ոլորտներում փոխշահավետ համագործակցության և դիվանագիտական հարաբերությունների հաստատման ու զարգացման համար: Կարևոր տեղ ունեն երկրի սահմանների, տարածքային ամբողջականության պահպանումը, նրա շահերի ու ինքնիշխանության պաշտպանությունը, բնակչության անվտանգության ապահովումը և այլն։
Պետության արտաքին գործառույթներն օրինաչափորեն բխում են ներքին գործառույթներից և հանդիսանում են դրանց շարունակությունը: Միաժամանակ արտաքին գործառույթները հակադարձ ներգործություն են ունենում ներքին գործառույթների վրա: Այսպես, օրինակ, երկրի ներսում տնտեսության, քաղաքականության և մշակույթի ոլորտներում պետության գործունեությունը հաճախակի և զգալիորեն կախված է արտաքին պայմաններից, արտաքին տնտեսական և մշակութային կապերից:
Պետության արտաքին գործառույթը վերաբերում է նրա միջազգային գործունեությանը, մյուս պետությունների ու ժողովուրդների հետ փոխհարաբերություններին: Պետական իշխանությունը պատասխանատու է այլ երկրների հետտնտեսական, տեխնիկական, մշակութային, սոցիալական և այլ ոլորտներում փոխշահավետ համագործակցության և դիվանագիտական հարաբերությունների հաստատման ու զարգացման համար: Կարևոր տեղ ունեն երկրի սահմանների, տարածքային ամբողջականության պահպանումը, նրա շահերի ու ինքնիշխանության պաշտպանությունը, բնակչության անվտանգության ապահովումը և այլն։
Պետության արտաքին գործառույթներն օրինաչափորեն բխում են ներքին գործառույթներից և հանդիսանում են դրանց շարունակությունը: Միաժամանակ արտաքին գործառույթները հակադարձ ներգործություն են ունենում ներքին գործառույթների վրա: Այսպես, օրինակ, երկրի ներսում տնտեսության, քաղաքականության և մշակույթի ոլորտներում պետության գործունեությունը հաճախակի և զգալիորեն կախված է արտաքին պայմաններից, արտաքին տնտեսական և մշակութային կապերից:
Առաջադրանք 2. Ընտրե՛ք նշված թեմաներից մեկը և պատրաստե՛ք նյութ՝ օգտվելով տարբեր աղբյուրներից /գրավոր/.
-«Վանի թագավորության կառուցակարգը»
-«Արտաշեսյան Հայաստանի պետական կառուցակարգը»
-«Արշակունյաց Հայաստանի պետական կառուցակարգը»
-«Բագրատունյաց Հայաստանի պետական կառուցակարգը»
Իշխանություն, Ինքնիշխանություն
Առաջադրանք 1. Պատրաստե՛ք նյութ՝ «Պետության տարածքի կառուցվածքը և հատկանիշները» թեմայով /գրավոր/:
Պետության տարածքն այն տարածքն է, որտեղ ապրում է տվյալ պետության բնակչությունը և չանաչում դրա գերագույն իշխանությունը: Այն ունի պետական սահմաններ, և վարչատարածքային բաժանում:
Առաջադրանք 2. Բացատրե՛ք «Իշխանություն» և «Ինքնիշխանություն» հասկացությունները: Ձեր կարծիքով՝ արդյո՞ք բացարձակ է պետության ինքնիշխանությունը /գրավոր/:
Իշխանությունն կարող է ազդել մարդկանց վարքագծի և գործունեության վրա ու նրանց ենթարկել իր կամքին: Դրա մարմիններն են իշխող կառավարող անձը, և ենթարկվող հասարակությունը:
Ինքնիշխանությունը սուբյեկտի հատկությունն է, որն արտահայտվում է իր ներսում իշխանության գերակայությամբ, և արտաքին հարաբերություններում անկախությամբ:
Քաղաքագիտություն
Առաջադրանք 1. Սահմանե՛ք «Քաղաքականություն» և «Քաղաքական համակարգ» հասկացությունները /գրավոր/:
Քաղաքականություն բառը հիմնված է հունարեն «պոլիս» բառի վրա: Պոլիսները հունաստանի քաղաք-պետություններն էին:
Քաղաքականությունը հասարակության հարաբերությունն է կառավարող անձերի հետ: Այն կարող է ազդեցություն գործել կոնկրետ հասարակության մեջ հավասարակշռություն ստեղծելու, գործողությունների, արտաքին և ներքին զարգացման վրա։
Առաջադրանք 2. Ի՞նչ է ուսումնասիրում Քաղաքագիտություն առարկան /գրավոր/:
Քաղաքագիտություն առարկան ուսումնասիրում է քաղաքականությունը: Երկրների կառավարման ձևերը, իշխանության տեսակները և այլն:
Վերածնունդ
Վերածնունդ կամ Ռենեսանս (ֆր.՝ Renaissance, իտալ.՝ Rinascimento), Արևմտյան և Կենտրոնական Եվրոպայի երկրների մշակութային և գաղափարական զարգացման մի դարաշրջան, երբ միջնադարյան մշակույթից անցում է կատարվել նոր ժամանակի մշակույթին, (Իտալիայում՝ 14-16-րդ դարերում, մյուս երկրներում ՝ 15-16-րդ դարերում)։
Վերածնունդ կամ Ռենեսանս (ֆր.՝ Renaissance, իտալ.՝ Rinascimento), Արևմտյան և Կենտրոնական Եվրոպայի երկրների մշակութային և գաղափարական զարգացման մի դարաշրջան, երբ միջնադարյան մշակույթից անցում է կատարվել նոր ժամանակի մշակույթին, (Իտալիայում՝ 14-16-րդ դարերում, մյուս երկրներում ՝ 15-16-րդ դարերում)։
Վաղ Վերածնունդ
Վաղ Վերածննդի արվեստը ծաղկում է ապրել 15-րդ դարում նախ և առաջ Ֆլորենցիայում։ Իտալացի արվեստագետները կրոնական տեսարաններին հաղորդել են երկրային բովանդակություն։ Արվեստի գլխավոր հերոսը դարձել է վառ արտահայտված անհատական գծերով մարդը։ Դիմանկարը և բնանկարը հաստատվեցին որպես ինքնուրույն ժանրեր։ Մեծ դեր խաղաց Ֆլորենտացի գիտնական և ճարտարապետ Ֆիլլիպո Բրունելեսկիի գծային Հեռանկարի հայտնագործությունը։ Դա թույլատրեց նկարիչներին կտավի հարթության վրա ստանալ եռաչափ տարածական կատարյալ պատկերներ։
Բարձր Վերածնունդ
Վերածննդի շրջանի բարձրակետը համընկնում է 16- րդ դարի առաջին քառորդին, այդ շրջանն էլ ստացել է Բարձր Վերածնունդ անվանումը։ Այդ շրջանը հանդես է գալիս Լեոնարդո դա Վինչիի արտահայտիչ գործերով, Ռաֆայել Սանտիի պայծառ ներդաշնակությամբ հագեցած կտավներով, Միքելանջելոյի պայքարի պաթոսով ներթափանցված քանդակներով և որմնանկարներով, Ջորջոնեի, Տիցիանի և այլոց կոլորիտով կենսահարուստ նկարներով։ 16- րդ դարի երկրորդ կեսից սկսած Իտալիայի արվեստը սուր ճգնաժամ է ապրել։ Ի հայտ է եկել մաներիզմի սուբյեկտիվորեն նրբացրած արվեստը, որը արտահայտել է Վերածննդի իդեալների նկատմամբ հիասթափություն։ Բախումների ողբերգականությունը հերոսի պայքարն ու անխուսափելի կործանումը դարձել են Միքելանջելոյի Տիցիանի ստեղծագործությունների ուշ շրջանի գլխավոր թեմաները։
Ուշ Վերածնունդ
1527 թ.–ին կայսերական զորքերի կողմից Հռոմը կողոպտվելուց հետո իտալական Վերածնունդը հայտնվում է ճգնաժամի մեջ։ Ռաֆայելի ուշ արվեստում արդեն իսկ նկատվում է գեղարվեստական նոր գիծ՝ մաներիզմ: Այս շրջանին հատուկ են գծերի պրկվածությունը և կոտրատվածությունը, արտաքինի, հաճախ՝ մերկ, ձգվածությունը, անգամ ձևախախտությունը, դիրքերի լարվածությունը և անբնականությունը, անսովոր կամ արտասովոր տպավորությունները՝ կապված չափսերի, լուսավորության կամ հեռանկարի հետ, գունային խայթող գամմայի կիրառումը, հորինվածքի ծանրաբեռնվածությունը և այլն։ Մաներիզմի առաջին վարպետները՝ Պարմիջանինոն, Պոնտորմոն, Բրոնզինոն, ապրում և աշխատում էին Ֆլորենցիայում՝ Մեդիչի տան դուքսերի արքունիքում։ Ավելի ուշ մաներիստային նորաձևությունը տարածվեց ամբողջ Իտալիայով և դրա սահմաններից դուրս։ 1590-ականներին մաներիզմին փոխարինելու եկավ բարոկկոյի արվեստը անցումային փուլի Տինտորետտո և Էլ Գրեկո ներկայացուցիչների հետ մեկտեղ։
Լեոնարդո դա Վինչի: Բարձր վերածնունդ
Լեոնարդո դի սեր Պիերո դա Վինչի (իտալ.՝ Leonardo di ser Piero da Vinci, հաճախ՝ Լեոնարդո դա Վինչի, կամ պարզապես Լեոնարդո), Վերածննդի իտալացի նշանավոր գիտնական, որի ուսումանսիրությունների շառավիղը ներառում է գյուտարարական, նկարչության, քանդակագործության, ճարտարապետության, գիտության, երաժշտության, մաթեմատիկայի, ճարտարագիտության, գրականության, անատոմիայի, երկրաբանության, աստղագիտության, բուսաբանության, գրության, պատմության և քարտեզագրության ոլորտները։ Նրան բազմիցս կոչել են հնէաբանության, ճարտարագիտության և ճարտարապետության հայր, և նա համարվում է բոլոր ժամանակների մեծագույն նկարիչներից մեկը: Երբեմն նրան են վերագրում օդապարիկի, ուղղաթիռի և տանկի գյուտերը, և նա առաջինն է բնորոշել Վերածննդի մարդասիրական իդեալը:
Լեոնարդոն ծնվել է նոտար Պիերո դա Վինչիի և մի գյուղացի կնոջ՝ Կատերինայի, արտամուսնական կապից, Ֆլորենցիայի Վինչի տարածաշրջանում: Նա կրթություն է ստացել նշանավոր ֆլորենտացի նկարիչ Անդրեա դել Վերոկիոյի ստուդիայում: Իր ստեղծագործական կյանքի մեծ մասն անց է կացրել Միլանում՝ Լյուդովիկո իլ Մորոյի մոտ աշխատելով: Հետագայում նա աշխատել է Հռոմում, Բոլոնյայում և Վենետիկում, իսկ իր կյանքի վերջին տարիներն անցկացրել է Ֆրանսիայում՝ Ֆրանսիայի Ֆրանցիսկոս Առաջինի կողմից իրեն նվիրած տանը:
Լեոնարդոն ինչպես նախկինում, այնպես էլ ներկայում, հիմնականում հայտնի է որպես նկարիչ: Նրա ամենահայտնի կտավը Մոնա Լիզա ն է, իսկ Խորհրդավոր ընթրիքը՝ բոլոր ժամանակների ամենաշատ կրկնօրինակված կրոնական նկարը: Լեոնարդոյի Վիտրուվյան մարդու նկարը նաև համարվում է մշակութային խորհրդանիշ՝ պատկերվելով տարբեր իրերի, ինչպես օրինակ եվրոյի մետաղադրամի, տետրերի և շապիկների վրա:
Լեոնարդոյի նկարներից Սալվատոր Մունդին 2017թ. նոյեմբերի 15-ին, Նյու Յորքի Քրիստիս աճուրդում վաճառվել է ռեկորդային 450,3 միլիոն դոլարով, որը արվեստի ստեղծագործության համար վճարված ամենաբարձր արժեքն է: Ենթադրվում է, որ նրա նկարներից միայն 15-ն են պահպանվել:
Լեոնարդոն հիացմունքի է արժանի իր տեխնոլոգիական գյուտարարության համար: Նա նախագծել է թռչող մեքենաներ, մարտական մեքենայի մի տեսակ, արևային էներգիա ստանալու հարմարանք, գումարում կատարող սարք, և նավերի կառուցման կրկնակի կորպուս: Լեոնարդոյի գծագրերից շատ քչերն են կառուցվել կամ նույնիսկ իրատեսական եղել իր կյանքի ընթացքում, քանի որ ժամանակակից գիտական մոտեցումները մետալուրգիային և ճարտարագիտությանը սկիզբ են առել Վերածննդի դարաշրջանում միայն: Ինչևէ, նրա ավելի փոքր մասշտաբի գյուտերը, օրինակ, ավտոմատացված փամփուշտներն ու մետաղալարերի առաձգականության ուժը չափող սարքը անմիջապես մտան արդյունաբերության ոլորտ: Լեոնարդոյի ամենակիրառելի գյուտերից որոշներն այսօր ցուցադրվում են որպես աշխատող ցուցանմուշներ Վինչիի թանգարանում:
Պանկերը երիտասարդական ենթամշակույթ է, առաջ է եկել 60-ականների վերջին Մեծ Բրիտանիայում, ԱՄՆում, Կանադայում եվ Ավստրալիայում: Պանկերն իրարից տարբերվում են քաղաղաքական հայացքներով, բայց հիմնականում նրանք հադիսանում են սոցիալական եվ պրոգրեսիվիստական ուղվածություն ունեցող գաղափարների աջակիցները: Նրանց միասնական ձգտումը սեփական անձի ազատությունն ու լիակատար անկախությունն է, գլխավոր սկզբունքներն են «չվաճառվել», « հույսը դնել միայն սեփական անձի վրա» եվ «ուղիղ գործել»: Պանկերը հասարակության մյուս անդամներից տարբերվում են`իրենց սանրվածքով և երբեք մեքենա չեն նստում միայն մոտոցիկլետ:
Տոտեմապաշտություն (Տոտենիզմ)
Հիմքում ընկած է հավատն այն մասին, որ մարդկանց տվյալ խումբը ծագում է որևէ կենդանուց, բույսից կամ բնության երևույթից, որը գիտության մեջ ընդունված է կոչել <<տոհմ>>:
Առարկայապաշտություն (Ֆետիշիզմ)
Անշունչ առարկաների՝ ծառերի, ժայռերի, քարանձավների, պաշտամունքային հատուկ պատրաստված իրերի գերբնական հատկությունների նկատմամբ հավատն է:
Ոգեպատշություն (Անիմիզմ)
Ինքնուրույն գործող ոգիների կամ մարմնի մեջ ամփոփված հոգիների գերբնական էակների նկատմամբ հավատն է: Դրանք անտեսանելի են սակայն կարող են ազդել մարդկանց կամ շրջապատող աշխարհի վրա:
Հմայապաշտություն (Մոգություն)
Комментариев нет:
Отправить комментарий